Καψάλης: Η εργασιακή ζούγκλα ήρθε για να μείνει

26

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η ημερίδα – συζήτηση του ΜΕΤΑ, με θέμα «Οι εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων μετά το 4ο μνημόνιο». Ομιλητής ήταν ο Αποστόλης Καψάλης, επιστημονικός συνεργάτης του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για εργασιακά θέματα. Τη συζήτηση συντόνισε ο Γρηγόρης Καλομοίρης, επικεφαλής των δυνάμεων του ΜΕΤΑ στο δημόσιο, μέλος της ΕΕ της ΑΔΕΔΥ.

Με το δεδομένο ότι οι τελευταίες απορρυθμιστικές διατάξεις, τόσο στο 4ο μνημόνιο όσο και στο νόμο για την αλιεία, όχι μόνον προστίθενται σε εκατοντάδες άλλες συναφείς στο σύνολο της μνημονιακής διακυβέρνησης του τόπου, αλλά επιπλέον συντελούν στην εμπέδωση ενός κλίματος γενικευμένης ανομίας και παραβατικότητας στους χώρους δουλειάς, ο Απ. Καψάλης, αφού τόνισε ότι με τα μνημόνια «η εργασιακή ζούγκλα ήρθε για να παραμείνει υποθηκεύοντας το εργασιακό μέλλον και των επόμενων γενεών της μισθωτής εργασίας», και πως η εργατική τάξη πρέπει να επαναπροσδιορίσει τις δομές της πάλης της σε συνθήκες ακραίου ταξικού πολέμου και να περάσει από την άμυνα στην αντεπίθεση, στην εισήγησή του υπογράμμισε μεταξύ άλλων:

Μύθος το αφήγημα της κυβέρνησης για τη… διάσωση των εργασιακών

Παρά το ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει πως μετά την ψήφιση του Ν.4472/2017 «απέφυγε τα χειρότερα, απέκρουσε τις ακραίες απαιτήσεις των δανειστών -και ιδίως του ΔΝΤ- και χάρη στη σκληρή διαπραγμάτευση δεν προχώρησε σε ακόμη δυσμενέστερες αλλαγές στα εργατικά δικαιώματα, όπως στην αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων ή στην πλήρη κατάργηση ορισμένων συνδικαλιστικών διευκολύνσεων», εντούτοις τα πράγματα είναι διαφορετικά: με τη λογική του μικρότερου κακού επιχειρεί, όπως χαρακτηριστικά είπε, «πρώτον, τη συγκάλυψη της δέσμευσής της να μην αποκαταστήσει στο ελάχιστο το διαλυμένο σύστημα των εργασιακών σχέσεων στη χώρα και, δεύτερον, την εμφάνιση της πρόσφατης περαιτέρω διάλυσής τους σαν μια ήπια επιδείνωση των δικαιωμάτων των μισθωτών στην αγορά εργασίας».

Είναι μύθος, τόνισε, το αφήγημα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (με τη βοήθεια των συστημικών Μέσων Ενημέρωσης) πως με το 4ο μνημόνιο όχι μόνον δεν ενισχύεται η τάση αποδόμησης της εργατικής νομοθεσίας των πρώτων 5 μνημονιακών ετών της περιόδου (2010-2017), αλλά επιπλέον έγινε η αρχή της αποκατάστασης της εργασιακής απορρύθμισης που προκλήθηκε από τις προ ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κυβερνήσεις. «Αποτιμώντας προσεχτικά το κείμενο του 4ου μνημονίου διαπιστώνεται ότι η πραγματική εικόνα είναι πολύ διαφορετική, εφόσον προκύπτουν τρία βασικά δυσοίωνα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα», είπε.

Οι αλλαγές επί τα χείρω στα εργασιακά

Όπως είπε ο Απ. Καψάλης, μπορεί στο 4ο μνημόνιο να είναι λίγες οι απορρυθμιστικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, ωστόσο είναι σημαντικές. Και εξήγησε:

α) Απελευθερώνεται πλήρως η κυριακάτικη εργασία για έξι μήνες κάθε έτος σε γεωγραφικές περιοχές, όπου, ιδίως την τουριστική περίοδο Μάη-Οκτώβρη, απασχολείται η μεγάλη πλειοψηφία των εμποροϋπαλλήλων της χώρας (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη)·

β) Διευκολύνονται οι ομαδικές απολύσεις με την κατάργηση του υπουργικού βέτο και την παραπομπή του ζητήματος σε ειδικό τμήμα του ΑΣΕ με εργατική μειοψηφία στη σύνθεσή του και αρμοδιότητες ελέγχου αποκλειστικά της τυπικής διαδικασίας περί την πρότερη διαβούλευση του εργοδότη με την εργατική πλευρά στην επιχείρηση, εφόσον η εκπόνηση εναλλακτικού κοινωνικού πλάνου είναι, ταυτόχρονα, προαιρετική και αφηρημένη (σ.σ.: στο νόμο λέει ότι ο εργοδότης δύναται να καταθέσει σχέδιο, όχι ότι είναι υποχρεωτικό).

γ) Μειώνεται ο αριθμός των ημερών αμειβόμενης συνδικαλιστικής άδειας για κάποιες περιπτώσεις συνδικαλιστών σε μη αντιπροσωπευτικές οργανώσεις του ιδιωτικού τομέα και επεκτείνονται οι λόγοι νόμιμης απόλυσης προστατευόμενων συνδικαλιστικών στελεχών.

δ) Νομιμοποιείται ρητά η έμμεση ανταπεργία (lockout) και μάλιστα η πλέον σκληρή εκδοχή της, η μισθολογική ανταπεργία, δηλαδή η δυνατότητα μη καταβολής μισθού στους μη απεργούς, μέσα από την επιτάχυνση της διαδικασίας της δικαστικής κρίσης περί την υπερημερία του εργοδότη για μη αποδοχή της εργασίας αυτών των εργαζομένων σε περίπτωση απεργίας.

ε) Επεκτείνεται, έπειτα και από την τροπολογία της 9ης Ιουνίου 2017 στο νόμο για τα ψάρια, επ’ αόριστον η αναστολή της ισχύος των αρχών της εύνοιας και της επεκτασιμότητας των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, εφόσον η αναβίωση τους εξαρτάται άμεσα από την επίτευξη των οικονομικών στόχων του μνημονίου.

Μνημόνια ίσον… καμία αποκατάσταση εργασιακών δικαιωμάτων

Όπως εκτίμησε ο Απ. Καψάλης, με το δεδομένο (α) ότι στο 3ο μνημόνιο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεσμεύτηκε ρητά να απόσχει από οποιαδήποτε βελτιωτική παρέμβαση στην αγορά εργασίας, από την οποία θα μπορούσε να προέλθει η επαναφορά της εργατικής νομοθεσίας στα προμνημονιακά επίπεδα, (β) με τις απορρυθμίσεις που συνοπτικά παρουσιάστηκαν αμέσως πριν και από τις τροπολογίες της 9ης Ιουνίου στο πλαίσιο των προαπαιτουμένων για την εκταμίευση της σχετικής δόσης, συμπεραίνεται ότι:

«Εφόσον με οποιαδήποτε μνημονιακή αφορμή υποχρεωθεί ο νομοθέτης να παρέμβει σε θέματα εργατικής νομοθεσίας, οι μεταρρυθμίσεις θα έχουν αρνητικό πρόσημο, θα μειώνουν ή θα εξαλείφουν εργασιακά δικαιώματα και σε καμία περίπτωση δε θα αποκαθιστούν στο ελάχιστο τη μεγάλη καταστροφή που έχει τελεστεί τα τελευταία επτά χρόνια. Η εργασιακή ζούγκλα ήρθε για να παραμείνει υποθηκεύοντας το εργασιακό μέλλον και των επόμενων γενεών της μισθωτής εργασίας».

Μάλιστα, όπως επισήμανε, η απαρέκκλιτη τήρηση των μνημονιακών δεσμεύσεων στο άμεσο μέλλον «είναι δυνατόν να ενεργοποιήσει την ανάγκη για νέες ή και για καινοτόμες απορρυθμιστικές νομοθετικές παρεμβάσεις». Παραμένουν άλλωστε, σημείωσε, ανοιχτά πολλά από τα θέματα του κειμένου – βάσης των 53 σελίδων των θεσμών στο πλαίσιο του 4ου μνημονίου.

Συνδικαλιστικός νόμος: στο στόχαστρο παραμένει η απεργία

Αναφερομένος στο συνδικαλιστικό νόμο, είπε ότι το ΔΝΤ επιμένει να πιέζει για την εξάρτηση της αναβίωσης των βασικών κανόνων του συλλογικού εργατικού δικαίου από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. «Ο τομεάρχης Εργασίας της ΝΔ, Γιάννης Βρούτσης, ως πράκτορας-λαγός των δανειστών, μιλώντας στο workshop που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στις αρχές Ιουνίου με θέμα “κοινωνική ασφάλιση, επιχειρηματικό περιβάλλον, εργασιακές σχέσεις”, τόνισε την ανάγκη να εξορθολογιστεί ο συνδικαλιστικός νόμος και να απαλλαγεί από τις πολυδεκαετείς “παθογένειές” του, με αφορμή την τρίτη αξιολόγηση. Το γεγονός ότι οι απορρυθμίσεις του 4ου μνημονίου αφορούν και σε πεδία των εργασιακών δικαιωμάτων, στα οποία δεν είχαμε δυσμενείς παρεμβάσεις έως τώρα (απεργία, συνδικαλιστικά δικαιώματα), καθιστά πλέον επικείμενη μια νέα απορρυθμιστική παρέμβαση, μεταξύ άλλων, στον τρόπο κήρυξης της απεργίας και στις συνδικαλιστικές ελευθερίες εν γένει».

Εργασιακό bullying από την εργοδοσία

Με βάση τις αντεργατικές ρυθμίσεις στη χώρα μας, όπως είπε ο Απ. Καψάλης, οι επιχειρήσεις λαμβάνουν έγκαιρα τα μηνύματα των πολιτικών εξελίξεων και αντικατοπτρίζουν στην καθημερινή λειτουργία τους την πεμπτουσία τους. Αποτέλεσμα; Η Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη σχετική έρευνα, να κατατάσσεται στη τρίτη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στο ζήτημα των θυμάτων του εργασιακού bullying.

Μετανάστευση ή βαρβαρότητα

«Η πρόσφατη ανταπεργία στον ΟΣΕ, η επιδημία της έντασης και της αύξησης του αριθμού των εργατικών ατυχημάτων, η προέλαση των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων έναντι της κανονικής εργασιακής σχέσης, η διόγκωση όλων των εκφάνσεων της αδήλωτης εργασίας και εν γένει της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας, πιστοποιούν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ριζώνει βαθιά στην ελληνική κοινωνία ένα αντιδημοκρατικό και αυταρχικό εργασιακό περιβάλλον, το οποίο για τους νέους σε ηλικία εργαζόμενους τείνει να μετουσιώνεται στο δίλημμα μετανάστευση ή βαρβαρότητα», υπογράμμισε.

Επαναπροσδιορισμός της εργατικής πάλης σε συνθήκες ακραίου ταξικού πολέμου

«Για να αντικατασταθεί το πρώτο συνθετικό του διλήμματος αυτού από την ελπίδα αντιστροφής του κλίματος καταστολής και εργασιακής παρενόχλησης και από μια προοπτική κοινωνικής απελευθέρωσης, τα πρωτοπόρα τμήματα της τάξης του καθημερινού μόχθου επείγει να μεταβούν από το στάδιο της καταγγελίας σε αυτό της δόμησης μιας νέας αφήγησης απέναντι στη μνημονιακή ή μεταμνημονιακή νεοφιλελεύθερη νομοτέλεια», είπε.

Μια τέτοια προσπάθεια «δεν μπορεί να περιορίζεται “στον”, ούτε καν να εκκινεί “από τον” υπολογισμό της μείωσης των ημερών αμειβόμενης απουσίας από την εργασία στο πλαίσιο άσκησης μιας πεπαλαιωμένης συνδικαλιστικής δράσης εν καιρώ κοινωνικής ειρήνης, αλλά από τον επαναπροσδιορισμό της ίδιας της έννοιας και των δομών της εργατικής πάλης σε συνθήκες ακραίου ταξικού πολέμου».

ΠΗΓΗ: ergasianet.gr