Του Δημήτρη Λεοντίου
Η οικονομική κρίση επεκτείνεται πέρα από τον Ευρωπαϊκό Νότο και στον Ευρωπαϊκό Βορά. Εκτός από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν και η Γαλλία και η Γερμανία. Αυτή η ξαφνική μετάδοση της οικονομικής ασθένειας σε ελάχιστο χρονικό διάστημα αποδεικνύει περίτρανα τα σαθρά θεμέλια πάνω στα οποία χτίστηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αλλά και πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, οξύτατα προβλήματα οικονομικής φύσης αντιμετωπίζουν και οι ΗΠΑ, πρωτεύουσα του κυρίαρχου οικονομικού συστήματος που ακούει στο όνομα ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ.
Αυτά όμως τα προβλήματα δεν είναι εθνικά (δεν αφορούν ολόκληρο το έθνος) αλλά ταξικά. Δηλαδή πιέζουν συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων, όπως οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι μικρομεσαίοι, οι συνταξιούχοι. Αυτοί βλέπουν τα εισοδήματα τους να διαιρούνται, μισθούς και συντάξεις να εξανεμίζονται, προοπτική «καριέρας» ανύπαρκτη, τον εφιάλτη της ανεργίας να τους απειλεί, κεκτημένα δικαιώματα να χάνονται μέσα σε ένα βράδυ και τους συντελεστές της φορολογίας να αυξάνονται διαρκώς (ακόμα και για βασικά είδη). Στην πίεση αυτή – που γίνεται πιο σκληρή μέρα με τη μέρα- συντελούν κατά βάση διάφοροι ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΤΙΚΟΙ οργανισμοί-μηχανισμοί. Τέτοιοι είναι η Ευρωπαική Ένωση, το Δ.Ν.Τ. με την Παγκόσμια Τράπεζα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κτλ. Ο καθένας με το δικό του τρόπο:
Η Ευρωπαική Ένωση εξελίχθηκε σε ένα τερατούργημα, που σαν οικονομικό Βούδα προσκυνά το νεοφιλελευθερισμό. Είναι πλήρως αντιδημοκρατική (το Ευρωκοινοβούλιο είναι απλώς μαριονέτα) ενώ καθιστά τους ευρωπαίους πολίτες παντελώς ανίσχυρους («Είναι απόφαση της ΕΕ» λέμε «και δε μπορεί να αλλάξει»).
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με τον αυστηρό πειθαρχικό του χαρακτήρα σκοπεύει να βάλει στον ίσιο δρόμο όσες χώρες ξέφυγαν από την οικονομική ομαλότητα της απρόσκοπτης κερδοφορίας των επιχειρήσεων και «ξέχασαν» να ιδιωτικοποιήσουν ολόκληρο το δημόσιο τομέα τους, εκμηδενίζοντας παράλληλα τις κοινωνικές δαπάνες.
Απέναντι, λοιπόν, σε αυτούς τους παγκοσμιοποιητικούς μηχανισμούς, οι εργαζόμενοι κάθε χώρας και τα συνδικάτα τους εμφανίζονται ανίσχυροι και στην ουσία παθητικοί δέκτες όσων λαμβάνουν χώρα. Σε πολλά κράτη, όπως και στην Ελλάδα, οι συνδικαλιστικοί φορείς προχωρούν σε κάποιες κινητοποιήσεις για την τιμή, για τη «φανέλα» χωρίς όμως την παραμικρή ελπίδα και προοπτική νίκης. Χωρίς να αποτελούν ουσιαστική δύναμη αντίστασης ικανή να μπλοκάρει τα καλά οργανωμένα και με λεπτομέρεια σχέδια των μηχανισμών αυτών. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι πέραν των άλλων, να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των εργαζομένων στα σωματεία τους.
Σε αυτή τη σύγχρονη μορφή της ταξικής πάλης παρατηρούμε ότι η μεν αστική τάξη είναι σε μεγάλο βαθμό παγκοσμιοποιημένη ενώ η δε εργατική τάξη παραμένει εγκλωβισμένη στα όρια του κράτους-έθνους.
Σε ένα απλοποιημένο παράδειγμα, μπορεί ένας επιχειρηματίας, στο πλαίσιο της μείωσης του εργατικού κόστους, να μεταφέρει τη μονάδα παραγωγής σε κάποια άλλη χώρα της Βαλκανικής, χωρίς υποχρεωτικά να μεταφέρει την έδρα του καθώς η σύγχρονη τεχνολογία τον βοηθά να είναι παρών ακόμα κι αν βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά.
Έτσι διαπιστώνουμε ότι σταδιακά συγκροτείται ένα ενιαίο κεφαλαιοκρατικό παραγωγικό σύστημα, με βαθμιαία άρση της κυριαρχίας του κράτους-έθνους, δημιουργώντας διακρατικά και υπερεθνικά μορφώματα που ευνοούν αποκλειστικά την επιχειρηματικότητα και καταβαραθρώνουν την εργασία.
Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται στο σημείο αυτό είναι εάν οι εργαζόμενοι μπορούν να δώσουν μια ισχυρή απάντηση-αντεπίθεση και με ποιον τρόπο. Κατά την άποψη μου μπορούν. Ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αντίσταση τους να σπάσει τα σύνορα και να αποκτήσει πιο παγκοσμιοποιημένες διαστάσεις.
Εφόσον τα αντιδραστικά μέτρα παίρνουν χαρακτήρα χιονοστιβάδας με … διαπλανητική επιβολή, είναι κοντόφθαλμο η άμυνα των εργαζομένων να είναι ανεξάρτητη σε κάθε χώρα. Χωρίς συντονισμό, συνεργασία και αλληλεγγύη σε παγκόσμιο επίπεδο είναι καταδικασμένη σε πλήρη αποτυχία.
Για παράδειγμα μέσα στην ΕΕ. Υπάρχουν όλες οι δομές για την προκήρυξη ακόμα και μιας γενικής πανευρωπαϊκής απεργίας διαρκείας. Η διαφορετικά μπορούν να διοργανωθούν απεργίες σε διάφορους κλάδους (πχ. δημοσίων υπαλλήλων, εργαζομένων στις συγκοινωνίες ή τις μεταφορές, τραπεζουπαλλήλων κτλ). Και αυτό σταδιακά να εξαπλωθεί και πέραν της ΕΕ.
Συνοψίζοντας, το εργατικό κίνημα βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: είτε θα αντεπιτεθεί σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, προβάλλοντας μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση, αυτή των λαών, των κοινωνικών κινημάτων και όχι των κερδών, είτε θα το «καταπιούν» οι δυνάμεις της συντήρησης και της διατήρησης της υπάρχουσας κατάστασης.
* Ο Δημήτρης Λεοντίου είναι Μέλος του ΔΣ του Σωματείου Οδηγών Πωλητών Τροφίμων και Ποτών
