Ενόψει της κατάθεσης, από την κυβέρνηση της ΝΔ και τον υπουργό Εργασίας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, του νέου αντεργατικού – αντισυνδικαλιστικού νομοσχεδίου, αμέσως μετά το Πάσχα, είναι ανάγκη να θυμηθούμε τι ισχύει μέχρι σήμερα, για το κρίσιμο ζήτημα της ουσιαστικής κατάργησης του 8ωρου και της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.
1) Με το Ν.3846/2010, που ψηφίστηκε τις ίδιες μέρες με το το πρώτο μνημόνιο, στο άρθρο 7, με τίτλο «Διευθέτηση του χρόνου εργασίας» προβλέπονται μεταξύ άλλων και τα εξής: «Σε επιχειρήσεις επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο ο εργαζόμενος να απασχολείται δύο (2) ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ (8) ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των σαράντα (40) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου».
Σε τι διαφέρει απ’ αυτό, που, σύμφωνα με δηλώσεις αρμοδίων υπουργών, σχεδιάζει να καταθέσει η κυβέρνηση; Ο ν.3846/2010 προέβλεπε ότι: «Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους τέσσερις (4) μήνες κατά ημερολογιακό έτος», ενώ στο νέο νομοσχέδιο προβλέπεται για 6 μήνες!
2) Ο Ν.3846/2010, στην παράγραφο 3 του άρθρου 7 προέβλεπε ότι: «Κατά τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο, αντί μειώσεως των ωρών εργασίας, προς αντιστάθμιση των πρόσθετων ωρών που εργάσθηκε κατά την περίοδο αυξημένου ωραρίου, ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών και ημερών αναπαύσεως ή ημερών αδείας».
Το ίδιο προβλέπεται και στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο. Η διαφορά βρίσκεται στην παράγραφο 6 του Ν.3846/2010 που προβλέπει ότι «η διευθέτηση του χρόνου εργασίας καθορίζεται, κατά σειρά προτεραιότητας, με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή με συμφωνίες του εργοδότη και του επιχειρησιακού σωματείου ή του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων ή του εργοδότη και των ενώσεων προσώπων» και στην περίπτωση «που δεν υπάρχει, η συμφωνία διευθέτησης του χρόνου εργασίας γίνεται μεταξύ του εργοδότη και του αντίστοιχου κλαδικού σωματείου ή της αντίστοιχης ομοσπονδίας».
Παρατήρηση πρώτη: Το υπουργείο Εργασίας και η κυβέρνηση της ΝΔ ικανοποιεί ένα διαχρονικό αίτημα, του Σύνδεσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), της τελευταίας τριακονταετίας, που ήθελε η συμφωνία αυτή να είναι προϊόν ατομικής σύμβασης μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη και όχι συλλογικής σύμβασης μεταξύ συνδικάτου και εργοδότη.
Στη σχέση αυτή, κυβέρνηση, υπουργείο Εργασίας και εργοδοσία γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο «αδύναμος κρίκος» είναι ο εργαζόμενος και γι’ αυτό ήθελαν και θέλουν την κατά μόνας «διαπραγμάτευση», ώστε να μπορούν να εκβιάζουν, να τρομοκρατούν και να απειλούν με απολύσεις. Ένας από τους βασικούς λόγους ίδρυσης των συνδικάτων είναι να μπορούν οι εργαζόμενοι να διαπραγματεύονται συλλογικά και όχι κατά μόνας, τους όρους αμοιβής και εργασίας τους.
Η βασική, λοιπόν, στόχευση της κυβέρνησης της ΝΔ, όπως και όλων των πολιτικών δυνάμεων, που ψήφισαν και εφάρμοσαν τα μνημόνια στη χώρα μας, ήταν και είναι η αποδυνάμωση της συλλογικής δράσης των εργαζομένων, η απαξίωση των συνδικάτων και η κατάργηση όλων των μέσων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εργαζόμενοι στην διαρκή, ταξική τους αντιπαράθεση, με την εργοδοσία και το… κράτος της.
Δυστυχώς, σ’ αυτόν τον πόλεμο, μεταξύ των δυνάμεων της εργασίας και του κεφαλαίου, το τελευταίο βρίσκει πάντα απλωμένη «χείρα βοηθείας» από τους εκπροσώπους του εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού και τις εκφυλισμένες ηγετικές τους ομάδες.
Παρατήρηση δεύτερη: Διαβάζουμε ότι, σε εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ, για το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, ο κ. Τσίπρας είπε μεταξύ άλλων ότι πρέπει να «ενώνουμε δυνάμεις για να υπερασπιστούμε το 8ωρο, τις συλλογικές συμβάσεις και την πληρωμή των υπερωριών» και ότι «η μάχη για τα εργασιακά θα είναι η μάχη των μαχών με την κυβέρνηση Μητσοτάκη», για να συμπλήρωσει παρακάτω ότι «δεν μπορούν να γίνουν λάστιχο οι ζωές των εργαζομένων για την αύξηση κερδών των ελίτ» και «δεν θα επιτρέψουμε στον κ. Μητσοτάκη να δώσει τη χαριστική βολή στους εργαζόμενους».
Και το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάργησε το Ν.3846/2010, που θεσμοθέτησε τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, την ουσιαστική κατάργηση του 8ώρου και την μη πληρωμή της υπερεργασίας και των υπερωριών των εργαζομένων; Το πρόβλημα βρίσκεται μόνο στο γεγονός ότι αυτό σήμερα γίνεται με ατομική συμφωνία και όχι με συλλογική σύμβαση;
Δεν υποτιμούμε τη σημασία αυτής της διάταξης. Θεωρούμε όμως ότι το κρίσιμο είναι η θεσμική θωράκιση των εργασιακών δικαιωμάτων που κατακτιούνται μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων και η αποτύπωσή τους στο εργατικό δίκαιο και στις ΣΣΕ, γι’ αυτό και η επίκληση της κρισιμότητας της μάχης αυτής, για να μην περάσει το αντεργατικό νομοσχέδιο, από μεριάς της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν πείθει.
Είναι ηλίου φαεινότερον, για μια ακόμη φορά, πως οι εργαζόμενοι μπορούν να ελπίζουν μόνο στις δικές τους δυνάμεις και ότι με τον αγώνα τους είναι εφικτό να αποτρέψουν την ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου. Αλλά κι αν ακόμα ψηφιστεί, μπορούν να το ακυρώσουν στην πράξη. Η ιστορία του εργατικού κινήματος βρίθει παραδειγμάτων που πολλοί νόμοι ψηφίστηκαν, ακόμα και με μεγάλες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, αλλά τελικώς έμειναν στα χαρτιά. Καθήκον, λοιπόν, όλων των εργαζομένων, ανεξάρτητα παραταξιακής ή άλλης τοποθέτησής τους, αλλά και των συνδικαλιστικών δυνάμεων που έχουν έναν αγωνιστικό, ταξικό προσανατολισμό, να αγωνιστούν σθεναρά για να μην γυρίσει το ρολόι της ιστορίας έναν αιώνα πίσω.
Σήμερα, λόγω της ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνικής και της ραγδαίας εισόδου των νέων τεχνολογιών, της πληροφορικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής, στην παραγωγική διαδικασία και στην συνακόλουθη κατακόρυφη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, είναι επιτακτικά αναγκαία η δραστική μείωση του χρόνου και των ημερών εργασίας, για να υπάρχει δουλειά για όλους και για όλες, και μάλιστα χωρίς μείωση αλλά με αύξηση των μισθών και διεύρυνση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων, για να μπορούν να απολαμβάνουν τις σημερινές δυνατότητες που προσφέρονται στον ελεύθερο χρόνο, στη μάθηση, στην πληροφόρηση, στον πολιτισμό και στις μετακινήσεις.
* Ο Γιώργος Χαρίσης είναι εργαζόμενος στο Δήμο Καισαριανής, καθώς και μέλος της Γραμματείας του ΜΕΤΑ και του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ
